آنچه در این مقاله می خوانید:
آجر یکی از قدیمی ترین و معروف ترین متریال برای پروژه های ساختمانی است. همچنین احتمالا یکی از با دوام ترین مصالح ساختمانی نیز به شمار می رود. چرا که دیوارهای آجری، پی ها، ستون ها و مکان هایی که هزاران سال پیش ساخته شده، هنوز تکان نخورده است!
شاید شما با شنیدن نام ساختمان آجری، یک خانه آجری قرمز، زرد یا ساختار سنتی مشابه را تصور کنید، درحالی که آجر به یک متریال ثابت اشاره نمی شود. آجرها را می توان از مواد مختلف ساخت و برای اهداف متنوعی بکار برد. انواع آجر بر اساس متریال و روش ساخت آن ها و نوع کاربرد دسته بندی می شوند. با املاک داران همراه باشید تا با انواع آجر و کاربرد آن در ساختمان آشنا شوید.
معمولا واژه آجر را برای سازه های ساخته شده از خاک رس استفاده می کنند. اما امروزه به هر ساختمان سنگی یا خاک رسی که در ساخت آن از ملات سیمانی استفاده شده باشد، اطلاق می گردد.
به طور معمول، آجرها حدود 8 اینچ طول و 4 اینچ عرض دارند و از نظر ضخامت متنوع هستند. البته اندازه آجرها با توجه به کشو سازنده نیز متفاوت است. به متریال ساخته شده از خاک رس یا شن و سیمان، بلوک گفته می شود که در پی یا زیر ساخت ساختمان بکار می رود.
استفاده آجر در ساخت و ساز، مزایای متعددی دارد که در ادامه به آن اشاره می کنیم:
زیبایی سازه: آجر ها به دلیل رنگ و بافت طبیعی و مصنوعی که دارند، ظاهر زیبایی به بنا می بخشند.
استحکام: آجرها معمولا مقاومت فشاری بالایی دارند.
تخلخل: توانایی آزادسازی و جذب رطوبت به تنظیم درجه حرارت و رطوبت داخل سازه کمک می کند.
مقاوم در برابر آتش: آجر در صورتی که به درستی تهیه شود، می تواند تا 8 ساعت در مقابل آتش دوام بیاورد.
عایق صدا: آجرها از نظر عایق بودن در برابر صدا با هم متفاوت هستند. اما شکل استاندارد آن می تواند به طور متوسط 60 تا 70 دسی بل را مسدود کند.
عایق حرارتی: آجر گرما را به آرامی جذب و آزاد می کند. در واقع آجر با کمک به تنظیم و حفظ دمای داخلی سازه، می تواند 50 درصد انرژی بیشتری نسبت به چوب صرفه جویی کند.
مقاوم در برابر ساییدگی: آجر با ترکیبات عالی در برابر سایش و فرسایش مقاوم است.
نکته: بر خلاف چوب، آجر ساخته شده توسط انسان است و نیازی به حفاری، جنگل زدایی، یا بهره برداری از منابع تجدید ناپذیر را ندارد.
برای ساختن آجر روش های مختلف وجود دارد، معمولا از خاک و مواد رسی شکل استفاده می شود. سپس با آب مخلوط کرده و فرم داده می شود یا در قالب گذاشته می شوند، سپس انها را به شکلی خاص روی هم قرار می دهند، معمولا به شکل دایره تو خالی چیده می شوند، سپس توسط مشعل یا آتش آنها را می پزند. در قدیمی ترین آجر ها از خاک رس طبیعی استفاده و سپس زیر آفتاب خشک می شدند. آجر های خشک شده زیر آفتاب یکی از قدیمی ترین اما ضعیف ترین نوع آجر هستند. با گذشت زمان، تکنیک هایی برای افزایش مقاومت آجر در برابر وزن، شرایط آب و هوایی مختلف و فرسودگی ابداع شد.
می توان آجر را با بتن، خاکستر یا سایر مواد شیمیایی مخلوط کنید تا ترکیب آجر کیفیت لازم را پیدا کند. آجرهای نسوز معمولا برای شومینه استفاده می شوند و از جنس خاک نسوز ساخته می شوند. بنابراین حاوی بیشترین مقادیر سیلیس و آلومینا هستند.
آجر را می توان بر اساس موارد مختلف دسته بندی نمود. به طور مثال برخی آجرها در نمای سازه بکار می روند ولی برخی دیگر در ساختار و پنهان از دید هستند. می توان آجرها را بر اساس نحوه تولید تقسیم بندی کرد. آجرهایی که در کوره ساخته می شوند و آجرهایی که در هوای آزاد خشک می شوند.
همچنین می توان آجر ها را بر اساس کاربرد دسته بندی نمود. آجرهایی که در ساخت و سازهای معمولی مورد استفاده قرار می گیرند و یا آجرهایی که در پروژه عمرانی سنگین بکار می روند.
همچنین آجر بر اساس شکل و ظاهر دسته بندی می شوند، معمولا انتخاب آجر با شکل ظاهر متفاوت را در نمای نمای ساختمان استفاده می کنند.
آجر رسی یکی از مصالح ساختمانی است که در ساخت آن از خاک رس استفاده می شود. این نوع آجر بر اساس مواد اولیه و چگونگی تولید دارای دو نوع سنتی و صنعتی است.
آجر رسی صنعتی یا ماشینی به آجری گفته می شود که توسط ماشین آلات صنعتی ساخته می شود. در نتیجه سرعت ساخت آن بالا تر از روش سنتی است و به صورت انبوه عرضه می شود. از جمله آجرهای صنعتی که در دمای بالا ساخته می شوند، می توان به آجر نسوز، آجر صنعتی سوراخ دار، توپر و آجرهای سفالی اشاره کرد.
آجر نسوز یکی از مهم ترین آجر های صنعتی است که با درجه تحمل بالا، یک عایق حرارتی عالی به شمار می رود و مانع اتلاف انرژی می شود. این نوع آجر در مدل های سیلیسی، قلیایی و آلومینیومی تولید می گردد. معمولا این نوع آجر در ساخت نما، کفپوش، شومینه، کوره های صنعتی کاربرد دارد. این متریال از طول عمر و استحکام بالا، ثبات رنگ و زیبایی ظاهری خوبی برخوردار است. اگر هدف ایجاد چارچوب یا دیواری مقاوم در برابر آتش است، این آجر یکی از بهترین گزینه های پیش رو است.
آجر توپر آجری است که هیچ سوراخی ندارد، معمولا به شکل مکعب مستطیل هستند، وزن نسبتا سنگین دارند، مقاومت آنها بالا است، رطوبت را به خوبی جذب می کنند، عایق خوبی در برابر حرارت هستند، زمانی که با سیمان یا گچ کار شوند بسیار مقاوم هستند. این نوع آجر معمولا برای ساخت دیوارها و پی استفاده می شود.
آجر سوراخ دار مانند آجر توپر است این آجر با نام آجر لفتون هم شناخته می شود. با این تفاوت که تعدادی سوراخ در آن دارد. هر چه سوراخ های آجر بیشتر باشد، وزن کم تری دارد، در نتیجه می توان گفت آجر سوراخ دار نسبت به آجر توپر گزینه بهتری برای تحمل بارهای وارده به سازه به شمار می رود، معمولا از این نوع آجر برای دیوار و سقف استفاده می شود. این نوع آجر از خاک رس ساخته می شود و در مقایسه با آجر نسوز قیمت مناسب تری دارد.
بلوک های سفالی یکی از انواع آجرهای رسی به شمار می رود که در کوره های سفال پزی ساخته می شوند. آجر سفالی ابعاد متفاوتی دارد، این نوع آجر نسبت به سایر آجر ها قیمت پایین تری دارد و وزن آن نیز سبک تر است. بنابراین با استفاده از بلوک سفالی سرعت اجرای پروژه بالا تر خواهد رفت. معمولا در ساخت تیغه های جدا کننده و یا دیوارهای غیر باربر از این نوع آجر استفاده می شود. منظور از باربری وزنی که بر روی دیوار قرار می گیرد.
اما آجر رسی سنتی یا دستی همانطور که از نامش پیداست به شکل دستی و قدیمی تولید می شود. از آنجایی که فرایند تولید این نوع آجر نسبت به نوع ماشینی طولانی تر و در برخی موارد مستحکم تر است، طبیعتا قیمت بالاتری نیز دارد. این نوع آجرا ها بسیار زیبا هستند.
آجر قزاقی یکی از قدیمی ترین انواع آجر رسی به شمار می رود که بسیار پر طرفدار است. این نوع آجر که در رنگ های قرمز، زرد، پوست پیازی، گلبهی و... ساخته می شود، معمولا در ساخت نما یا کفپوش بکار می رود. از آنجایی که نسبت به سایر متریال مورد استفاده برای نمای سازه قیمت ارزان تری دارد، بسیار پر فروش است.
آجر فشاری یک نوع آجر سنتی است که داخل کوره های آجر پزی ساخته می شود. بنابراین مقاومت فشاری بالایی دارد و در ساخت دیوار باربر، تیغه جدا کننده، طاق ضربی و... بکار می رود. البته از آنجایی که به صورت سنتی خشت زنی می شود، ظاهر مناسبی برای استفاده در نمای سازه ندارد. به همین دلیل بیشتر در زیرکاری ساختمان استفاده می شوند.
آجر لعاب دار در فرایند ساخت از یک لایه لعاب برخوردار می شود که همین مسئله باعث افزایش استحکام در برابر شرایط محیطی و ظاهر یکدست آن می شود. در نتیجه معمولا مورد توجه انبوه سازان قرار می گیرد. این نوع آجر رسی در رنگ های قرمز، نارنجی، آبی، سورمه ای و قهوه ای تولید می گردد و معمولا در نمای داخلی و خارجی ساختمان کاربرد فراوانی دارد.
آجر جوش به آجرهای رسی گفته می شود که در کوره حرارت زیادی می بینند و به مرحله ذوب می رسند. این نوع آجر از نفوذپذیری پایین در مقابل رطوبت برخوردار است. بنابراین می توان از آن در ساخت کف، فاضلاب و غیره استفاده نمود.
آجر های غیر رسی به آجرهایی گفته می شود که از مواد سیلیسی و آهکی ساخته می شوند. این نوع آجرها خود دارای انواع مختلفی از جمله آجر ماسه آهکی یا آجر سیمانی هستند. از آنجایی که اینو نوع آجر ها مقاومت فشاری بالایی دارند، در ساخت دیوارهای حائل یا حمال بکار می روند.
آجرها دائما در ساخت و سازهای تجاری، صنعتی و مسکونی مورد استفاده قرار می گیرند. چرا که با دوام، مستحکم و مقاوم در برابر آتش هستند. انواع آجر کاربرد مختلفی دارند و پیمانکاران ساختمانی بایستی با علم بر کاربرد هر یک، آجر مناسب برای تکمیل پروژه های ساختمانی را انتخاب کنند.
آجرهای ساخته شده از خاک رس سوخته که با نام آجرهای معمولی شناخته می شوند، یکی از رایج ترین انواع آجر در ساخت و ساز مدرن به شمار می روند. این نوع آجر در ستون، دیوار، پی و اهداف متنوعی کاربرد دارد. هنگام ساخت دیوار، آجر رس سوخته نیاز به گچکاری یا استفاده از ملات دارد. در این صورت می توان استحکام، مقاومت در برابر رطوبت و عایق حرارتی خوبی باشد.
این آجرها خود بر اساس کیفیت به چهار دسته تقسیم می شوند. آجرهای درجه چهار بیش از حد سوخته اند، به شکل نامنظم هستند و معمولا برای استفاده خرد می شوند. آجرهای درجه سه از متریال بی کیفیت ساخته می شوند و فقط برای سازه های موقت مناسب هستند. آجرهای درجه دو از کیفیت متوسطی برخوردارند، شکل نامنظم و سطح زبر و ترک های جزئی دارند. اما آجرهای درجه یک همگی دارای شکل استاندارد، سطح صاف و صیقلی، بادوام و مقاوم هستند.
برخی از مهندسین برای انجام برخی خدمات ساختمانی، استفاده از آجرهای رسی که در آفتاب خشک می شوند، را ترجیح می دهند. ترکیبات این آجرها شامل خاک و آب و کاه است، این نوع آجرها به خشت معروفند. همچنین ممکن است در تولید آن از کود، خاک رس، شن و ماسه برای استحکام و عدم ترک خوردن استفاده شود.
این مخلوط باید درون قالب ریخته شود و در هوای آزاد و زیر آفتاب خشک گردد. زمانی که خشک شد، آجر را از قالب بیرون آورده و از آن در سازه های موقت استفاده می شود. باید توجه داشته باشید که این نوع آجر یکی از ضعیف ترین انواع آجرها به شما می رود و نمی تواند بار زیادی را تحمل کند. این نوع آجر هر چند گزینه مقرون به صرفه ای است ولی تنها برای پروژه های ساختمانی موقت کاربرد دارد.
آجر بتنی معمولا در ساخت نمای داخلی یا بیرونی بکار می رود. بتن داخل قالب های سفارشی ریخته می شود و به سازندگان مصالح ساختمانی این امکان را می دهد تا اندازه ها و شکل های متنوعی ایجاد کنند. شما می توانید این آجرهای بتنی را در محل پروژه با ترکیبی از سیمان، ماسه و سنگدانه بسازید. اگر از آجر بتنی برای ساخت پی استفاده می شود، باید میزان سنگدانه و ماسه آن بیشتر باشد تا مقاومت آن افزایش یابد.
معمولا برای ساخت نمای سازه، آجرکاری داخلی یا دیوارهای بیرونی می توان از آجر بتنی استفاده کرد که در محل پروژه ساخته می شود. در این صورت می توان هم در وقت صرفه جویی کرد و هم هزینه حمل و نقل آجر برای پروژه های ساختمانی بزرگ را کاهش داد.
آجر مهندسی همانطور که از نامش پیداست، به دلیل چگالی و مقاومت فشاری بالا و تحمل باربری بالا، گزینه مورد علاقه مهندسان به شمار می روند. از طرف دیگر، آجرهای مهندسی از ظرفیت جذب کم برخوردارند. به این معنی که نمی توانند مقدار قابل توجهی رطوبت را به خود جذب کنند. این امر اطمینان حاصل می کند که آجرها ترک نمی خورند، خرد نمی شوند و از مقاومت خوبی برخوردارند.
میزان تخلخل کم نیز موجب می شود این آجرها در برابر مواد شیمیایی مقاوم باشند و از داخل دچار فرسودگی نشوند. با توجه به استحکام بالا، چگالی، مقاومت در برابر مواد شیمیایی و رطوبت، معمولا از این آجرها در ساخت پی، فاضلاب، منهول و دیوارهای حائل استفاده می شود.
آجر ماسه آهکی با استفاده از ماسه، آهک و یک رنگدانه برای تغییر ظاهر نهایی آن ساخته می شود. این آجرها از مقاومت فشاری بالایی برخوردارند. بنابراین در ساخت دیوارهای باربری در خانه ها و ساختمان های چند طبقه بکار می روند. این نوع آجر نیاز به مقدار زیادی گچ ملات ندارد و همین باعث صرفه جویی در هزینه های نهایی پروژه ساختمانی می شود.
این آجرها با استفاده از گرما و فشار برای تسریع واکنش شیمیایی تولید می شوند و آجرهایی ایده ال برای پروژه های ساختمانی هستند. آجر ماسه آهک عایق صدا نیز محسوب می شود. چرا که صدا را از خود عبور نمی دهد. بنابراین اغلب در سازه هایی که نیاز به عایق آکوستیک است، استفاده می شود. استحکام بالا و مقاومت در برابر حرارت باعث می شود گزینه مناسبی برای دیوارهای با میزان بار بالا باشد.
خاکستر بادی یک محصول جانبی از نیروگاه های زغال سنگ به شمار می رود که حاوی فلزات سمی نظیر جیوه، آرسنیک، آنتینومی و کروم است. این نوع آجر با استفاده از خاکستر کلاس C یا F ، سیمان، پودر آلومنیوم، گچ و آب ساخته می شود و به کاهش میزان مواد سمی آزاده شده در محیط کمک می کند. همچنین به دلیل استفاده از قالب های ماشینی، دارای شکل یکنواخت تری نسبت به سایر انواع آجر دارند.
این آجرها از مقاومت فشاری بالا و جذب رطوبت کم برخوردارند. بنابراین یک جایگزین عالی برای آجرهای معمولی یا خاک رس سوخته به شمار می روند. با اینحال، دوام آجرهای خاکستر بادی با افزایش سایز آن، کاهش می یابد و باعث ایجاد ترک در آن خواهد شد. به همین دلیل معمولا آجرهای خاکستر بادی در اندازه های کوچک تولید می شوند. از آنجایی که این نوع آجر با استفاده مجدد از مواد سمی نیروگاه های زغال سنگ تولید می شود، با کاهش زباله های به حفاظت از محیط زیست کمک می کند.
آجر کابردهای مختلفی در زمینه های متنوعی مثل دیوارچینی، کف سازی، پی سازی، دکوراسیون داخلی و خارجی ساختمان دارد. از آنجایی که این متریال از قیمت مقرون به صرفه، تنوع در رنگ و سایز، امکان ترکیب با سنگ و چوب و غیره برخوردار است، می توان از آن در زمینه های مختلف استفاده نمود. در ادامه به توضیح کاربرد آجر در سازه می پردازیم.
آجر نسوز یکی از مدرن ترین متریال برای ساخت نمای ساختمان به شمار می رود. این نوع آجر که از ترکیب خاک نسوز و خاک چینی در کوره بوجود می آید، طرح ها و اشکال مختلفی از جمله کرکره ای، تایل و غیره دارد. این آجر در ساخت شومینه و باربیکیو بکار می رود و علاوه بر زیبایی ظاهری از مقاومت خوبی برخوردار است. همچنین در ساخت کوره های آجر پزی یا تنورها از اجر نسوز استفاده می شود. مزایای آجر نسوز عبارتند از: سازگاری با محیط زیست، نصب آسان، تنوع در طرح، مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی.
آجر دکوراتیو یا آنتیک یکی از آجر های پر طرفدار در تزئین فضای داخلی ساختمان به شمار می رود. معمولا از این نوع آجر در ساخت و طراحی اتاق خواب، اتاق نشیمن و سرویس بهداشتی استفاده می شود. کاربرد آجر دکوراتیو برای فضای داخلی بسیار پر طرفدار است و با هر سبکی هماهنگی دارد.
این آجر که از متریال نانو پلیمری ساخته شده است، در رنگ کرم، قهوه ای، سبز، طوسی تولید می شود. از ویژگی های مثبت آجر تزئینی می توان به قابلیت شستشو، طراحی زیبا، مقاوم در برابر گرما و ماندگاری بالای آن اشاره کرد.
همانطور که پیش تر گفتیم، این آجر یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن به دوران قزاق ها باز می گردد. معمولا آجر قزاقی در چهار رنگ قرمز، نارنجی، پوست پیازی و گلبهی یافت می شود. این آجر به دلیل ظاهر جذابی که به ساختمان می بخشد، در دکوراسیون داخلی از جمله اتاق خواب، پذیرایی، رستوران، کافی شاپ کاربرد دارد. همچنین استفاده از آن در نمای بیرونی ساختمان بسیار پرطرفدار است.
آجر لعاب دار یکی از انواع آجر های تولید شده به روش سنتی است که یک پوشش صیقلی دارد. در گذشته بیشتر در ساخت مساجد، مناره ها و کتیبه ها از این اجر استفاده می شد. اما در دنیای مدرن کاربرد آجرلعابدار بیشتر در طراحی رستوران های سنتی و فضاهایی با تم قدیمی است. این آجر را می توانید با رنگ های قهوه ای، لاجوردی، فیروزه ای، کرمی از فروشندگان مصالح ساختمانی خریداری کنید.
آجر رستیک دارای سطحی ناهموار و غیر موزون است و زیبایی های طبیعت را به تصویر می کشد. به همین دلیل شما می توانید برای طراحی نمای داخلی یا نمای بیرونی به سبک غیر عادی و با طرح های ناهموار از آجر رستیک استفاده کنید.
آجر لفتون یا سوراخ دار بیشتر در بنای ساختمان کاربرد دارد. سوراخ های موجود در این نوع آجر باعث وزن کمتر و جای دادن ملات بیشتر در آن می شود. در نتیجه در استحکام دیوار تاثیر گذار است. از کاربرد آجر سوراخ دار می توان به سوله سازی و حتی در نماسازی اشاره کرد. در واقع به دلیل قیمت مقرون به صرفه در مقایسه با آجر نسوز، برای نماسازی از آن استفاده می شود.
باید بدانید که از آجر سفال یا آجر تیغه ای در دیوار چینی استفاده می شود. به طور کلی سه نوع آجر سفال سقفی، آجر تیغه ای ساده و آجر سفالی فوم دار وجود دارد که در ساخت دیوار کاربرد دارد.
آجر فشاری یا همان آجر گری یکی دیگر از قدیمی ترین انواع آجر است که ساخت بنا کاربرد دارد. این نوع آجر بیشتر در دیوار چینی استفاده می شود. چرا که از مقاومت بالایی برخوردار است. در برخی موارد می توان از آجر گری در نماسازی هم استفاده نمود.
آجر یکی از مصالح ساختمانی در گذشته بوده و همچنان یکی از تاپ ترین گزینه های پیش روی مهندسین ساختمانی است. انتخاب نوع مناسب آجر بسیار مهم است و بایستی با انواع آجر آشنا باشید تا بتوانید گزینه مناسب برای استفاده در پروژه ساختمانی مد نظر خود را انتخاب کنید. در این مقاله به توضیح انواع آجر و کاربردهای آن پرداختیم.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
